Abe Lenstra

Geen speler is groter dan de club, maar Abe Lenstra komt heel dicht in de buurt. Wanneer in 1920 de geschiedenis van sc Heerenveen begint, wordt in hetzelfde jaar op 27 november ook meteen zijn allerbeste voetballer ooit geboren: Us Abe.

Bij menig club is het een lastige en vaak onbegonnen discussie: wie was nou de allerbeste? Niet bij sc Heerenveen. Met stip op één staat Abe: de grootste, bekendste en meest legendarische speler die de club ooit heeft voortgebracht. Of is het andersom? In de jaren veertig en vijftig stuwt Us Abe Heerenveen eigenhandig naar grote hoogte met liefst negen noordelijke voetbaltitels op rij.

Van het kampioenselftal van Heerenveen is Abe de architect. De Friezen kronen zich in de seizoenen 1941/1942 tot en met 1950/1951 tot kampioen van het Noorden, met veel dank aan de aanvaller. Natuurlijk, Abe kan het niet alleen, maar omgekeerd zouden zijn teamgenoten zonder Abe een groter probleem hebben gehad. Abe is de man om wie het draait, de absolute vedette.

Paspoort

Naam: Abe Lenstra
Geboren: 27 november 1920 (Heerenveen)
Overleden: 2 september 1985 (Heerenveen)
Bijnaam: Us Abe

Carrière
1936-1955: Heerenveen (517 doelpunten)
1955-1960: SC Enschede (88)
1960-1963: Enschedese Boys (46)

1939-1959: Nederlands elftal (33)

Abe komt, ziet en overwint
Heerenveen leiden naar negen achtereenvolgende kampioenschappen. Dat kan Abe zich in zijn puberjaren nog niet voorstellen. Of misschien ook wel, want hij beschikt als tiener over vreselijk veel talent. Zoveel, dat hij al op vijftienjarige leeftijd zijn debuut mag maken in het vlaggenschip. In zijn eerste officiële duel, op 13 september 1936 bij Achilles, is hij meteen trefzeker.

Wennen bij de 'grote mannen'? Abe niet. Hij haakt aan en stijgt uit. Abe komt, ziet en overwint. Met twintig treffers eist de grillige, onnavolgbare linksbinnen in zijn eerste seizoen bij de senioren direct de topscorersbokaal op. Mede en vooral dankzij de doelpunten van Abe grijpt Heerenveen de titel in de tweede klasse en promoveert het elftal via de nacompetitie.

Abe groeit onmiddellijk uit tot de ster van Heerenveen. Die status drukt hij onder meer uit in het maken van doelpunten. Veel. Heel veel. In ruim vijfhonderd duels scoort Abe 517 keer. In zeventien van de achttien seizoenen eindigt de clubtopscorer aller tijden bovenaan de topschutterslijst van Heerenveen, waarbij hij driemaal die titel moet delen.

Vier legendarische wedstrijden


22 juni 1947: MVV - Heerenveen 6-7. 1. Berkhof 1-0, 8. Verdonschot 2-0, 13. Berkhof 3-0, 33. Berkhof 4-0, 34. Molenaar 4-1, 36. Lenstra 4-2, 40. Jonkman 4-3, 43. Dresens 5-3, 44. Lenstra 5-4, 50. Lenstra 5-5, 70. Molenaar 5-6, 78. Dresens 6-6, 87. Jonkman 6-7.

7 mei 1950: Heerenveen - Ajax 6-5. 7. Stoffelen 0-1, 13. Dräger 0-2, 20. Lenstra 1-2, 29. Bruins 1-3, 46. Michels 1-4, 60. Michels 1-5, 62. Lenstra 2-5, 69. Brandsma 3-5, 74. Jonkman (pen.) 4-5, 82. Hofma 5-5, 86. Lenstra 6-5.

5 juni 1955: DWS - Heerenveen 1-2. 44. Lenstra 0-1, 65. Loermans 1-1, 90. Lenstra (pen.) 1-2.

14 maart 1956: West-Duitsland - Nederland 1-2. 52. Lenstra 0-1, 72. Lenstra 0-2, 77. Van der Hart (e.d.) 1-2.

Over de Friese grens
Abe's kwaliteiten blijven logischerwijs niet onopgemerkt. Op 31 maart 1940 debuteert Abe als negentienjarige voor het Nederlands elftal. De wedstrijd tegen Luxemburg gaat verloren (4-5), maar Abe scoort wel. Natuurlijk. Nog 46 interlands en 32 goals zouden volgen. Cijfers die hoger hadden kunnen uitvallen, maar het huwelijk tussen Abe en Oranje was geen gelukkige.

Abe mist bij de nationale ploeg vaak het vertrouwen. En dat heeft hij wel nodig om te kunnen presteren. De Heerenveen-vedette en Oranje kennen een haat-liefdeverhouding: hij bedankt zelfs een poos voor het Nederlands elftal, eigenzinnig als hij is. Het is niet de enige keer dat hij 'nee' zegt in zijn carrière. Europese topclubs proberen het Friese fenomeen tevergeefs in te lijven.

Abe gaat tijdens zijn loopbaan niet in op de buitenlandse avances. Ook niet voor een miljoen, want 'stel je voor dat ze het doen'. Een leven lang Heerenveen lonkt, totdat Abe na het seizoen 1954/1955 – met de invoering van het betaald voetbal – toch vertrekt. Hij tekent bij SC Enschede en later Enschedese Boys, waar hij in 1963 – dan 42 jaar – als voetballer afzwaait.

Abe II
Abe Beeld

Abe leeft voort
Dat Abe de laatste acht seizoenen van zijn carrière in Twente speelt, doet niets af aan zijn status in Friesland. Heerenveen is Abe en Abe Heerenveen: onlosmakelijk verbonden. Dat komt onder meer tot uiting op 15 maart 1986, een half jaar na Abe's plotselinge overlijden op 2 september 1985. sc Heerenveen eert zijn icoon en diens betekenis voor de club door het stadion naar hem te vernoemen.

Wanneer sc Heerenveen op 20 augustus 1994 het huidige, moderne onderkomen in gebruik neemt, blijft de naam gewoon hetzelfde. Sindsdien prijkt bij de ingang van het 'nieuwe' Abe Lenstra stadion een standbeeld van Us Abe, voor supporters voorafgaand aan de wedstrijd een populair afspreekpunt. Zo leeft ook na honderd jaar Abe voort. De allerbeste: discussie overbodig.