Eerste eredivisietreffer Alves in Haags Zuiderpark

sc Heerenveen neemt het zondag op tegen ADO Den Haag. Ruim dertien jaar geleden, op 19 augustus 2006, wonnen de Friezen in het oude Zuiderpark met 2-3. De winst komt pas in de laatste minuut tot stand dankzij een treffer van Afonso Alves. Het is de spits zijn eerste officiële doelpunt voor de Friese club. Geen sterveling heeft op dat moment in de gaten wat de Braziliaan allemaal nog in petto heeft voor voetbalminnend Nederland.

De op 30 januari 1981 in Belo Horizonte geboren Afonso Alves verbaast iedereen door in zijn eerste jaar bij sc Heerenveen met 34 goals uit te groeien tot topscorer van de Eredivisie. Een prestatie die hem en passant ook nog de titel van Speler van het Jaar oplevert. Samen met Bas Dost (32) is Alves de enige voetballer van sc Heerenveen die in de Eredivisie de grens van dertig treffers weet te slechten.

Transferproblemen

Het is oud-voorzitter Riemer van der Velde die bij toeval op Alves stuit. Van der Velde en zijn vrouw Annie zijn in 2002 in Zweden op bezoek bij de ouders van Marcus Allbäck en besluiten een wedstrijdje van Örgryte IS mee te pikken. Bij de club uit Göteborg lopen twee Brazilianen in de voorhoede waarvan Alves de meeste indruk maakt op de toenmalige praeses van de Friese club.
 
De naam van Alves komt in het scoutingboekje van de Bakkeveenster terecht, maar het duurt nog enkele jaren voor het tot een transfer komt. Pas in 2006 haalt sc Heerenveen de spits naar Friesland. Alves speelt dan inmiddels voor Malmö FF. In Zweden maakt de spits voor Örgryte en Malmö in 94 duels 57 treffers en eindigt twee keer als tweede in het topschutterklassement van de Zweedse Allsvenskan.
 
Op 14 juni 2006 zet Alves zijn handtekening onder een vijfjarig contract bij sc Heerenveen. De Friese club betaalt €4,5 miljoen voor de spits die met bedrag nog altijd de duurste aankoop van sc Heerenveen is. De transfer verloopt niet rimpelloos. Alves wil graag naar Friesland, maar omdat de zaakwaarnemer van de Braziliaan naast de normale vergoeding nog een deel van de transfersom opeist, dreigt de deal af te ketsen.

Onwennig

Zeer tot ongenoegen van sc Heerenveen. De club wil de spits voorstellen tijdens een meeting met sponsoren, maar ziet dat plan in duigen vallen. Omdat een andere aankoop, Michael Dingsdag, vast komt te zitten in het verkeer, valt de geplande presentatie van de nieuwe spelers zelfs geheel in het water. De clubleiding is bijzonder ontstemd en stelt een ultimatum. Alves moet binnen drie dagen tekenen, anders worden er geen zaken gedaan.
 
De soep wordt niet zo heet gegeten als opgediend, want ruim een week later zet Alves toch zijn krabbel en is iedereen blij. De aanvaller denkt zich in de Eredivisie verder te kunnen ontwikkelen en sc Heerenveen heeft na het vertrek van Huntelaar en Samaras weer een aansprekende aanvaller in de gelederen. sc Heerenveen steekt de ambities niet onder stoelen of banken. De club wil bij de eerste zes eindigen, ver reiken in de beker en Europees overwinteren, meldt Van der Velde bij de traditionele jaarlijkse perspresentatie voorafgaand aan het seizoen.
 
Alves speelt in Zweden vanaf de linker- of rechterflank, maar sc Heerenveen heeft voor de Braziliaan een andere positie in gedachten. Alves moet in de punt van de aanval gaan spelen, zo besluit de voorzitter in overleg met trainer Gertjan Verbeek. Dat is duidelijk wennen voor de Braziliaan die volgens Van der Velde bij het eerste oefenduel in Beetsterzwaag tegen het Turkse Cenclerbirligi (2-2) een onwennige indruk maakt.

Eerste doelpunt

‘De technische staf twijfelde na afloop van de wedstrijd zelfs of Alves wel geschikt was om in de spits te spelen,’ herinnert Riemer van de Velde zich. Alves heeft moeite om zich aan te passen en neemt in de oefencampagne slechts zes van de 66 treffers die sc Heerenveen maakt voor zijn rekening. De Braziliaan scoort vijfmaal tegen amateurteams en slechts eenmaal tegen een BVO, tegen Telstar (2-1 winst).
 
Ook bij de competitieouverture uit tegen ADO Den Haag blijkt uit niets dat Alves dat seizoen uit zal groeien tot een sensatie. ‘Alves raakte geen knikker’ schrijft de Leeuwarder Courant in het wedstrijdverslag. De Braziliaan, uit tactische overwegingen aan de linkerkant geposteerd door Verbeek, speelt ondermaats en heeft voortdurend ruzie met de bal. Diep in blessuretijd, bij een 2-2 stand, toont hij toch zijn talent door een verre pass van Michael Dingsdag op waarde te schatten en de winnende treffer langs doelman Stefan Postma in de verre hoek te schieten.
 
De matchwinnaar wordt na afloop bejubeld. Dankzij zijn winnende treffer in de competitieouverture in het lastige uitduel tegen ADO Den Haag rept na afloop niemand over Alves zijn matige spel. Doelman Brian Vandenbussche weet zeker dat het goed komt. ‘Als je op de training ziet hoe hij trapt, die bananenballen. Ongelooflijk. Vandaag zat hij niet goed in de wedstrijd, maar het is je duurste aankoop. Die ga je laten staan hè. Die kerel gaat nog erg belangrijk voor ons zijn.’

Ontketend

De Belg kan de profetische waarde van zijn woorden dan nog niet bevroeden. Alves scoort een week later twee goals in het met 5-0 gewonnen thuisduel tegen Willem II, maar het duurt tot speelronde acht voor de Braziliaan echt van zich doet spreken. Thuis tegen FC Groningen (4-2) etaleert hij zijn klasse door driemaal raak te schieten. De Groningers weten zich geen raad met de ontketende spits van de Friese rivaal.
 
Dat Alves op drift komt heeft ook te maken met de speelwijze van sc Heerenveen. Verbeek heeft de puzzel, hoe de kwaliteiten van Alves optimaal te benutten, eindelijk gekraakt. De oplossing gaat ten koste van de Canadese spits Rob Friend, die moet wijken uit de basiself. Alves vormt samen met de snelle Zweed Lasse Nilsson de voorhoede en aan de rechterkant krijgt Ugur Yildirim, in een hangende rol, meestal de voorkeur. 
 
Alves scoort aan de lopende band. Bij het ingaan van de winterstop heeft hij achttien doelpunten achter zijn naam staan. Bij de start van de tweede seizoenshelft pakt hij de draad vrolijk weer op. Uit bij PSV maakt hij zijn negentiende treffer en met dat aantal heeft hij na 21 duels het clubrecord van Jon Dahl Tomasson en Anthony Lurling, al te pakken.

Vijf hattricks

Alves eindigt uiteindelijk op 34 treffers. De Braziliaan is goed voor vijf hattricks, waarvan eentje in het slotronde van het seizoen waarin sc Heerenveen zich thuis ten koste van Feyenoord voor de vierde maal in successie plaatst voor Europees voetbal. Alves scoort viermaal, waaronder twee goals uit magistrale vrije trappen, inmiddels het handelsmerk van de Braziliaan.
 
De aanvaller schiet zesmaal raak  uit een vrije trap en tweemaal vanaf de stip. Afonso Alves scoort in het seizoen 2006-2007 37 officiële goals voor sc Heerenveen, 34 competitietreffers en drie goals in het UEFA Cuptoernooi. Hij is vooral afmaker en zelden aangever, in tegenstelling tot Bas Dost en Alfred Finnbogason. Waar Dost in het seizoen 2011-2012 goed is voor negen assists en Alfred Finnbogason in het seizoen 2013-2014 zelfs tienmaal een medespeler laat scoren, bereidt Alves slechts drie goals voor.
 
Alves, Dost en Finnbogason hebben wel gemeen dat ze naast topscorer van de Eredivisie, ook tot MPV (Most Valuable Player) uitgroeien. Dankzij de uitstekende prestaties bij sc Heerenveen ziet de man uit Belo Horizonte een droom in vervulling gaan. Hij wordt geselecteerd voor het Braziliaanse nationale elftal. Alves komt uiteindelijk achtmaal in actie voor de Goddelijke kanaries, in zijn vaderland is echter slechts een bijrol voor de aanvaller weggelegd.

Verrassing

Ook voor Riemer van der Velde was de scoringsdrift van Alves een verrassing, erkent de oud-voorzitter dertien jaar na dato. ‘Het feit dat we bereid waren meer dan vier miljoen voor hem te betalen gaf aan dat we vertrouwen in zijn kwaliteiten hadden, maar dat hij zo succesvol zou zijn? We wisten dat hij een goal kon maken en een kanonskogel in zijn benen had. Van dertig, veertig meter, het maakte Alves niet uit. Hij was een roofdier, altijd loerend op een kans om toe te kunnen slaan.’
 
Bij sc Heerenveen zag Afonso Alves volgens Van der Velde het licht. De Braziliaan was gemakzuchtig van aard, maar kreeg in Friesland in de gaten dat hij door hard te werken beter kon worden. ‘Hij was een ander type dan Van Nistelrooy, die altijd in zichzelf investeerde. Het waren beide wereldspitsen, maar Van Nistelrooy heeft, geheel naar de aard van het beestje meer uit zijn carrière gehaald. Uiteindelijk heeft Alves niet optimaal van zijn kwaliteiten geprofiteerd. Dat lag aan hemzelf, maar ook aan zijn entourage. Hij verkeerde niet altijd in het juiste gezelschap.’ 
 
Na het succesvolle seizoen 2006-2007 wilde de spits cashen en ontstonden er problemen. De Braziliaan zorgde voor de nodige relletjes, maar schoot nog wel eenmaal uit zijn slof door in het thuisduel tegen Heracles Almelo (9-0) zeven van de negen treffers voor zijn rekening te nemen. Begin 2008, als Alves zich allang onmogelijk heeft gemaakt in It Friese Haagje, vertrekt hij naar het Engelse Middlesbrough. Hij voetbalt tot 2013. In de vijf seizoenen na zijn vertrek bij sc Heerenveen scoort hij nog slechts 39 maal. Het is duidelijk, Afonso Alves beleefde zijn toptijd in Friesland. Hij zal ongetwijfeld nog wel eens met plezier, maar ook weemoed terugdenken een die succesvolle periode, net als alle Feanfans die genoten van zijn vele en vaak fraaie goals.