Sportpsycholoog Nieske Witteveen wil Akademy-spelers helpen richting eerste elftal

29 maart 2023 13:58

Precies een jaar geleden is Nieske Witteveen begonnen bij sc Heerenveen. Als sportpsycholoog VSPN® helpt ze de spelers in de Akademy om stappen te zetten. Op het voetbalveld, maar ook buiten de groene mat. Wij willen talenten ontwikkelen als speler, maar ook als mens. Zo staat het omschreven in het strategisch plan van de club. "Onze opleiding moet een levensles zijn", aldus Eric Boersma, manager van de Akademy.

In de perszaal van het Abe Lenstra stadion vertelt Witteveen over haar werk. Aan de muren hangen grote collages met oud-spelers die een succesvolle periode kenden in Friesland. Het is de droom van alle jeugdspelers om ook zo’n carrière te krijgen. "Ik probeer de talenten met mentale begeleiding handvatten te geven, zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. Wat tussen je oren zit, heeft enorm veel impact op wat je op het veld laat zien", stelt ze. "We beginnen al bij de jongste jeugd. Daarna bouwen we het trapsgewijs op."

Nieske

"Wij willen de jongens meegeven dat beter worden gaat met vallen en opstaan. Fouten maken mag, daar kun je van leren"


Onderbouw
"Bij de O11, O12 en O13 kijken we naar de groeimindset van een speler. Met welke overtuiging ga je een wedstrijd in? Hoe stap je het veld af na een wedstrijd? Hoe ga je om met feedback van een trainer? Vind je het moeilijk als iemand kritisch op je is of probeer je daar juist van te leren? Ga je uitdagingen graag aan of kies je liever voor de veilige optie? Vergelijk je jezelf met anderen? Zo ja, doe je dat met betere spelers of met spelers die minder goed zijn, zodat jij er beter uitkomt? Dat zijn allemaal voorbeelden. Wij willen de jongens meegeven dat beter worden gaat met vallen en opstaan. Fouten maken mag, daar kun je van leren."

Middenbouw
"In elke leeftijdsfase proberen we zo goed mogelijk aan te sluiten bij de ontwikkeling, en daarom gaan we elk jaar een beetje verder. Bij de O14, O15 en O16 staat het thema zelfregulatie centraal en geven we spelers steeds meer eigen verantwoordelijkheid voor hun ontwikkeling. Dit betekent niet dat spelers naar de training gaan en daar iets voor zichzelf gaan doen. Het betekent dat spelers naar de trainer luisteren, maar dat ze heel helder voor de geest hebben: wat zijn mijn kwaliteiten, wat zijn mijn ontwikkelpunten, waar wil ik aan gaan werken? En daarna: heb ik die stappen kunnen zetten? We laten spelers – onder begeleiding – hun eigen leerproces sturen. In deze fase zitten de spelers in de pubertijd en zijn ze een eigen identiteit aan het ontwikkelen. Wie ben ik? Daar sluiten we bij aan."

"Ik doe iets heel anders dan een fysiek trainer, maar we willen allemaal hetzelfde: dat de jongens zich ontwikkelen op het voetbalveld"

Bovenbouw
"In de bovenbouw maken we een extra stap. Waar we in de onder- en middenbouw preventief te werk gaan, gaan we hier meer reactief aan het werk. In deze fase focussen we op autonomie en presteren onder druk. We leggen bij de talenten de vraag neer: waar kun jij op mentaal vlak stappen zetten? Waar heb jij behoefte aan? Het is meer vraag gestuurd, het is maatwerk. Qua mentale thema’s gaan we meer de diepte in: focussen, ontspanningstechnieken, omgaan met tegenslag en gedachten controleren bij veel druk. Als je al zo ver bent gekomen, gaat het er écht om. Dan wordt het doel om de stap naar het eerste elftal te zetten."

Ouders en trainers cruciaal
Boersma: "We willen spelers niet alleen als voetballer ontwikkelen, maar ook als mens. Ze gaan naast het voetbal naar school, zijn onderdeel van een gezin en hebben vrienden. Ze willen overal tijd aan besteden, maar hoe zorg je voor een goede balans? Binnen de mentale leerlijn is ook het thema leefstijl een onderdeel. Hier proberen we de ouders ook bij te betrekken. Hoe kun je jouw kind nou het beste ondersteunen?"

Witteveen: "Ik praat niet alleen met spelers en ouders, maar ook met trainers en overige staf. Ik ben bij acht teams betrokken en bij alle teams ben ik zo nu en dan, dus ik kan niet alles in de gaten houden. Een trainer is er de hele week is wat dat betreft een grotere beïnvloeder. Daarom praat ik veel met hen over hoe zij hun spelers het beste kunnen benaderen om stappen te zetten."

"Mijn werk is lastig meetbaar, maar wel merkbaar in gedrag. Over een langere periode kun je merken of spelers beter coachbaar zijn of dat ze beter met kritiek kunnen omgaan. Ik hoop dat de jongens met mijn hulp meer uit hun trainingen kunnen halen. Ik doe iets heel anders dan een fysiek trainer, maar we willen allemaal hetzelfde: dat de jongens zich ontwikkelen op het voetbalveld."

Foto 06 03 2023 14 39 42

Positief gevoel
Alle spelers hopen op het eerste elftal. In een vol stadion scoren, toegejuicht worden na een mooie dribbel of je naam gescandeerd horen worden na een goede tackle. Het is een droom voor de talenten, maar niet iedereen uit de Akademy kan doorbreken bij de hoofdmacht. Het is de realiteit, weet Witteveen. "Als ze moeten vertrekken, is dat natuurlijk heel rot en naar. Toch hoop ik dat ze na verloop van tijd denken: ik heb wel veel geleerd in de jeugdopleiding, dit is een heel belangrijke levensles geweest waar ik de rest van mijn leven iets aan heb."

 

"Wat je ziet in het bedrijfsleven, is dat veel bedrijven het interessant vinden om te werken met personen die op een hoog niveau aan sport hebben gedaan. Oud (top)sporters zijn vaker gedisciplineerd, gemotiveerd en doelgericht. Dat is in sport belangrijk, maar ook in de maatschappij. Aan deze mindset een steentje bijdragen, is een ontzettend mooie uitdaging."